Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Paradan Sıfır Atılması ve Yeni Türk Lirası

Türk ekonomisinin gündeminde yer alan önemli konu başlıklarından birisi, Türk Lirası’ndan 6 sıfır atılmasıdır. Paradan sıfır atılması, kronik ve hiper, yani yüksek enflasyon yaşamış her ülkede, birbirine benzer nedenler ile, yani eski paraya duyulan itibarın azalması ve çok sıfırlı bir paranın yarattığı muhasebe kayıt ve işlem zorluklarına bağlı olarak gerekli görülmüştür. Nitekim, aralarında gelişmiş ülkelerin de yer aldığı 49 ülke, bugüne kadar paralarından sıfır atmışlardır. Türkiye, parasından sıfır atmış olan 50. ülke olacaktır. 

Bol sıfırlı rakamlar;

- Parasal değerlerin yazılmasında ve ifade edilmesinde,
- Vezne işlemlerinde,
- Muhasebe ve istatistik kayıtlarında,
- Bilgi işlem programlarında,
- Ödeme sistemlerinde,
- Fiyat etiketlemelerinde,
-   Benzin  pompalarından  taksimetrelere  kadar günlük hayatta  birçok alanda  ilave maliyetlere, zaman maliyeti dahil, neden olmaktadır.

Bu konuda en çarpıcı örnek şu şekilde ifade edilebilir: Dünyada 7,471 katılımcı üyenin sorunsuz bir şekilde işlemlerini gerçekleştirdiği SWIFT sisteminde, en çok 14 haneye kadar değerlerin ifadesi mümkün olduğu için, örneğin 99 trilyon TL’nin üzerinde işlem yapılamamaktadır. 

Parasından sıfır atan ülke örnekleri dikkate alındığında şu önemli tespitler paylaşılabilir: 

Paradan sıfır atılması genellikle bir istikrar programıyla birlikte gündeme gelmiş ve farklı enflasyon oranlarında sıfır atılmıştır. İstikrar programı başarıyla sonuçlanan ülkelerden İsrail’de, programa başlandıktan kısa bir süre sonra para reformu gerçekleştirilmiştir. Polonya, Bolivya ve Bulgaristan’da ise istikrar programının enflasyon üzerindeki olumlu etkileri ortaya çıktıktan sonra para reformu gerçekleştirilmiştir. Bugün daha ziyade önerilen yöntem budur. Programların başarısızlığa uğradığı durumlarda (Arjantin ve Brezilya örneği) bir süre sonra paradan yeniden sıfır atma gerekliliği ortaya çıkmıştır. Paradan sıfır atma uygulamasının ilk aylarında, fiyatlarda yuvarlama nedeniyle az da olsa bir artış olabilmektedir.

Bununla birlikte, AB ülkelerinde ulaştırma sektöründe görülen fiyat artışları ve yuvarlamadan kaynaklanan fiyat artışı hariç, genel olarak enflasyonu besleyen bir etki görülmemiştir. Küsuratın tama yuvarlanma olasılığı nedeniyle parasal yanılsamanın da etkisiyle ortaya çıkabilecek fiyat artışı açısından; Euro’ya geçiş sürecinde 12 farklı dönüşüm kurunun kullanılması ve günlük hayatta daha sık tüketilen mal ve hizmet fiyatlarında artış olması, yuvarlama etkisini ön plana çıkarmıştır. Bununla birlikte, Euro bölgesinde 2002 yılı enflasyon oranı (% 2.2) 2001 yılının enflasyon oranının (% 2.5) altında gerçekleşmiştir. Avrupa İstatistik Kurumu Eurostat tarafından yapılan açıklamalara göre; Euro’ya geçişin fiyat artışlarına etkisi 2002 yılının ilk 6 ayında, ülkeden ülkeye % 0 ile % 0.16 arasında değişmekte olup, % 0.2’yi geçmemiştir. Diğer taraftan, enflasyon, fiyat artışlarındaki devamlılığı ifade eden bir olgudur. Fiyat yuvarlamaları, yüksek enflasyon ortamında tedavülden kaldırılan kupürlerin ve madeni para kullanma alışkanlığının yitirilmesinin etkisiyle süreklilik arz ederken, TL’den sıfır atma operasyonu ile ortaya çıkabilecek fiyat artışlarının süreklilik arz etmesi beklenmemektedir.

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri