|
PARA TALEBİ, PARA TALEBİNİ ETKİLEYEN UNSURLAR
Bireylerin
çeşitli amaçlarla ellerinde tutmak istedikleri toplam para
(ankes yani nakit ve vadesiz mevduat) miktarına para talebi
denir.
Miktar teorisine
göre elde para tutma arzusunun nedni işlem güdüsüdür. İnsanlar
gerek tüketim gereksinimlerini karşılamak, gerekse işlerini
yürütebilmek için gerekli masrafları karşılamak için para tutmak
zorundadırlar.
Kişilerin işlem
güdüsüyle yanlarında bulundurmak istedikleri para miktarı
öncelikle ellerine paranın geçiş tarihi ile harcama yapacakları
tarih arasındaki zaman farkına bağlıdır. Yani kişiler bütün
harcamalarını paranın eline geçtiği gün yapabilirlerse ya da
alışveriş yapacağı an eline yeteri kadar para geçeceğine emin
olabilirse para talebi sıfıra yakın olacaktır. Günümüzde ATM’ler
para talebini azaltıcı etki yapmaktadır.
Friedman para talebini etkileyen
unsurları şöyle tanımlar;
1.
Para tutmanın faydası
2.
Fiyatlar genel düzeyi
3.
Reel gelir düzeyi
4.
Piyasalarda geçerli
faiz oranları
5.
Fiyatlar genel
düzeyinin değişme oranlarına ilişkin beklentiler
Keynes’e göre para talebini
etkileyen etmenler şöyledir;
1.
İşlem
güdüsü(ihtiyaçlarını görmek),
2.
İhtiyat güdüsü
(beklenmedik masraflar veya karlı bir alışveriş imkanını
kaçırmamak, bir para borcunu vadesi geldiğinde ödeyebilmek
noktasında ihtiyat hissetmeleri)
3.
Spekülasyon güdüsü
(örneğin tahvil satınalmalarında cari faiz oranınıyla
bekledikleri faiz oranını karşılaştırırlar. Eşil noktaya gelene
kadar parayı başka bir yere bağlayarak bu yeni geliri kaybetmek
istemezler)
Ayrıca Friedman para talebinin faize duyarlı
olduğunu ancak faiz elastikiyetinin zayıf olduğunu öne sürerken
Keynesçiler faiz elastikiyetinin kuvvetli olduğunu öne sürerler.
|
