Dövizin şimdiden kararlaştırılan bir fiyattan ilerde bir tarihte teslim edilmek koşuluyla, bugünden yapılan sözleşmelerle alınıp satılmasına vadeli teslim işlemi (forward transactions) denir.

Vadeli teslim işlerinin ayırıcı özelliği, döviz alım veya satım sözleşmesinin bugünden yapılması, dövizin tesliminin ve karşılığı olan paranın ise anlaşmada kararlaştırılan fiyattan, ilerideki bir tarihde gerçekleştirilmesidir. Vadeli teslim işlerine uygulanan kurlara ise vadeli teslim kuru denir. Vadeli kurlar genellikle anında kurlarla karşılaştırmalı olarak ifade edilir. Eğer vadeli teslim kuru anında teslim kurundan yüksekse, aradaki farka vadeli teslim pirimi ( forward premium ) adı verilir.

Tersine, vadeli kurun anında teslim kurundan düşük olması durumundaki negatif farka da vadeli kur iskontosu ( forward discount ) denir. Üçüncü bir olasılık da her iki kurun birbirine eşit olmasıdır ki bu durumda da düz kurlardan bahsedilir. Vadeli kurlarla anında kurlar arasındaki fark, yani vadeli prim veya istonto, faiz parite teorisine göre, ilgili ülkelerin faiz oranları farkına eşittir. Bu teoriye göre kısaca, faiz oranı yüksek ülkenin ulusal parası, faiz oranı düşük olan ülkenin parası karşısında bu farkın tutarı kadar iskonto yapar; faiz oranı göreceli düşük olan ülkenin parası ise tersine, o ölçüde primlidir.
 

Döviz gelecek işlemleri, dünyadaki belirli borsalarda yapılan, standart nitelikteki vadeli döviz alım ve satım sözleşmelerini kapsar. Bu piyasalar vadeli döviz alım ve satımıyla ilgili olmakla birlikte, vadeli mal borsalarının bir uzantısı durumundadır. Örneğin, dünyadaki belli başlı borsalarda gelecekte teslim kaydıyla işlem gören bazı mallar şunlardır: Pamuk, şeker, buğday, deri, yün, kauçuk, kakao, bakır, platin vs. Bu borsaların bazılarında yukarıdaki mallardan ayrı olarak hazine bonoları ile devlet tahvilleri ile döviz alım satım sözleşmeleri yapılmaktadır.

Döviz gelecek işlemleri, borsada belirli bir yabancı paraya bağlı, miktar ve teslim tarihleri yönünden standart sözleşmelerin alınıp satılması biçiminde yapılır. Sözleşmeler borsanın denetimi ve güvencesi altındadır.

Gelecek işlemleri, yalnızca bir kaç yabancı parayla yapılmaları, standart sözleşmeleri bağlı olmaları, birkaç teslim tarihlerinin olması, kur dalgalanmalarında günlük sınırların bulunması ve yalnızca Chicago, New York, Londra ve Singapur gibi yörelerde kurulu bulunan borsalarda gerçekleştirilmeleri gibi yönlerden vadeli işlemlerden ayrılırlar. Fakat iki piyasa, kurların farklılık göstermesi durumunda ortaya çıkacak arbitraj yoluyla birbiriyle bağlantılıdır.
 

Vadeli piyasa işlemlerinde fiyat değişikliklerinden zarara uğramamak için alıcının veya satıcının hedging yapması mümkündür. Bir bankanın müşterisine (1 dolar = 2,5 euro) hesabıyla bir ay vadeli dolar satışı yaptığını göz önüne getirelim. Sattığı doların miktarı 1 milyondur. Fiyat, satış anındaki kurdur; ancak dolarları bir ay sonra teslim edecektir. Vade tarihine değin dolar kuru 2,7 euro yükselirse, banka 200 bin euro zarara uğrayacaktır.

Örneğin bir Alman ithalatçı gerçekleştirdiği mal alımlarının karşılığı olarak belirli bir tarihte ihracatçıya dolar şeklinde ödeyecektir. Fakat, ithalatçı, ödemenin yapılacağı zamana kadar “euro”nun “dolar” karşısında değer kaybedeceğini tahmin etmektedir. İthalatçı bu durumda, vade tarihinde ihracatçıya sözleşme tarihindeki kurlara göre aynı miktardaki dolar için daha fazla euro elden çıkaracaktır. Bu nedenle ithalatçı ihracatçıyla sözleşme yaptığı tarihte, elindeki euro’yu; o günkü kur üzerinden dolar olarak geri ödenmek üzere, belirli bir vade için herhangi bir kişiye satacak, böylece euro’nun değer kaybetmesi nedeni ile uğrayacağı kaybı ortadan kaldırmaktadır.

Döviz kuru üzerinden yapılan hedging yanında faiz oranlarında oluşacak değişikliğe göre de hedging yapılabilir. Örneğin 2 ay içinde 2 milyon dolarlık alacağını tahsil edecek olan bir şirket bu parayı 3 ay vadeli mevduat olarak yatırmayı düşünmektedir. Ancak şirket faizlerin düşeceği yönünde bir sanıya sahip ise, bu düşüşten korunmak için parasını o günkü cari faiz üzerinden satmak üzere gelecekteki piyasa ( futures market ) işlemine girer. Bu durumda şirket o günkü faiz üzerinden 2 milyon dolar tutarında Euro dolar mevduat sözleşmesi satın alarak faiz oranındaki düşüşten etkilenmemeye çalışır.