Ödemeler dengesi, bir ülkenin vatandaşları ile geri kalan tüm ülke vatandaşları arasındaki tüm işlemlerin sistematik kaydıdır.  

Dış ticarete ilişkin bir amaç olan ödemeler dengesi, dış ödemler bilançosunun eşitliğine dayanır. Ödemler dengesi, çoğu kez, dış ticaret dengesi veya dengeli ödemeler bilançosu olarak da isimlendirilebilir. Ödemeler bilançosu, genellikle bir yıl şeklindeki belli bir zaman döneminde, iç ve dış ekonomik birimler arasındaki ekonomik akımların istatistiki durumunu gösteren bir bilançodur.

İngiltere'nin ulusal ülke ve ABD’yi dünyanın geri kalan tüm ülkeleri olarak alırsak, İngiltere’ye sterlin girişini arttıran tüm işlemler İngiltere’nin ödemeler dengesi hesaplarına krediler olarak dahil edilir. Sterlin çıkışları ise borç olarak gösterilir ve eski (-) işareti ile bilançoda yer verilir. Benzer şekilde, ABD’ye dolar girişi, ABD’nin ödemeler dengesi hesaplarındaki krediler olarak yer alırken ABD’den dolar çıkışları borçlar olarak gösterilir.

Görülebilen ticaret mallarının ithalat ve ihracatını ifade eder. Görülemeyen ticaret ise hizmetlerin ithalat ve ihracatını ifade eder. Bu iki kavram birlikte ticaret dengesini veya mal ve hizmetlerin net ihracatını meydana getirir. Bununla birlikte, ticaret dengesi, ödemeler dengesi ile ilgili cari hesapla aynı değildir. Ülkeler arasındaki transfer ödemelerini ve bir ülkenin vatandaşları başka bir ülkede gelir-kazanç sağlayan ekonomik varlıklara sahip olduklarında ortaya çıkan menkul gelirinin net akışını hesaba katmalıyız.

Ödemeler dengesi mevcut piyasa şartlarında, bireyler, firmalar ve hükümetin üstlenmeyi arzu ettiği işlemleri gerçekleştirdiklerinde bir ülkeye yönelen net para akışını gösterir. Net para akışı olduğunda, ödemeler dengesi fazlası(açığı) vardır. Ödemeler dengesi, fertlerin gerçekleştirmeyi arzu ettiği ithalat ve ihracat ile yabancı ekonomik varlıkları alma ve satma işlemlerini dikkate alır. Ayrıca hükümetlerin dış yardım, askeri harcama v.b. şeklinde, hükümetlerin gerçekleştirmeyi arzu ettiği işlemlerin miktarı da ödemeler dengesinde dikkate alınır.

Kaynak: Stanley Fischer - Prof. Dr. Vildan Serin