|
Ölçeğe göre
Getiri, Ölçeğe Göre Verim
Ölçeğe göre getiri, tüm üretim öğelerinin aynı
oranda değiştirilmesi sonucu gerçekleşen üretim
değişimiyle ilgili bir kavramdır. Başka bir deyişle
ölçeğe göre getiri, üretim öğelerinde aynı anda (eş
anlı olarak) ortaya çıkan değişmeye karşı, üretimin
duyarlılığını gösterir.
Üretimde kullanılan bütün öğelerin kullanılan
miktarlarının, birbirlerine olan oranları sabit
kalmak üzere değişmesi, üretim ölçeğinde bir değişme
anlamına gelmektedir. Bu durumda, ölçekteki
değişmelerin ürün miktarında da değişmelere yol
açacağı açıktır. Bu, ölçeğe göre getiri ile ilgili
sorundur. Acaba üretim öğeleri iki katına
çıkarıldığında yahut firma bir kat büyüdüğünde,
firmanın verimliliği ne olacaktır?
Kuşkusuz akla ilk gelen yanıt, ölçek bir kat
arttırıldığına göre ürünün de bir kat artacağıdır.
Bu durumda firmanın verimliliğinin sabit olduğu
açıktır. Genel olarak tüm üretim girdileri belli bir
oranda arttırıldığında, üretiminde aynı oranda
artması ölçeğe göre sabit getiri anlamına gelir.
Birim zamanda kullanılan emek ve sermaye % 10
oranında arttırıldığında, üretim de % 10 artacak,
emek ve sermaye iki katına çıkarıldığında, üretim de
iki katına çıkacaktır. Ancak kullanılan işçilerin
tamamen aynı tipte ve iki makinanın birbirinin aynı
olması durumunda, üretim bir işçi ve makine
kullanılan duruma göre iki katına çıkacaktır. Aynı
şekilde, tüm girdiler belli bir oranda
azaltıldığında, üretim de aynı oranda azalacaktır.
Uretimdeki artış, üretim öğelerindeki artışla aynı
oranda ise, bu durumda, ölçeğe göre sabit getiri söz
konusudur
Ancak bunun her zaman böyle olması zorunlu değildir.
Teknik veya girişimcilik sorunları karşısında,
kullanılan üretim girdilerinin miktarına, karşm
üretim miktarı daha hızlı yahut tersine daha yavaş
artabilir. Belirli bir üretim ve girdi kullanım
düzeyi başlangıç noktası olarak belirlendiği ve tüm
üretim öğeleri belli bir oranda arttırıldığında,
üretim daha büyük bir oranda artmış ise ölçeğe göre
artan getiri geçerli lolur. Bir başka deyişle
üretimin oransal artışı üretim öğelerinin oransal
artışından daha büyük ise, ölçeğe göre artan getiri
vardır. Bu durumda, sermaye ve emek % 10 oranında
arttırıldığında, üretim % lO'dan daha fazla artacak,
emek ve sermaye iki katına çıkarıldığında,
üretimdeki artış iki katın üzerinde olacaktır.
Ölçeğe göre artan getirinin ortaya çıkma nedeni:
işin ölçeği büyüdüğünde, daha yoğun bir işbölümü ve
uzmanlaşmanın olurlu hale gelmesidir. Üretim
düzeyindeki artış, girdilerdeki artıştan daha düşük
oranda artıyorsa öJçeğe göre azalan getiri söz
konusudur. Çalışma ölçegindeki büyüme sonucu ortaya
çıkacak iletişim bozuklukları nedeniyle girişimci
için işi etkin bir biçimde yürütmenin giderek
zorlaşması, ölçeğe göre azalan getiriyi ortaya
çıkarabilir. Genellikle çok küçük üretim
ölçeklerinde, firmanın ölçeğe göre artan getiriyle
karşı karşıya bulunduğu kabul edilir. Çalışma ölçeği
büyüdükçe ölçeğe göre artan getiri önce sabit
getiriye sonra da azalan getiriye dönüşebilir.
Ölçeğe göre getiri, türdeş (homojen) üretim
fonksiyonları yardımıyla da tanımlanabilir.
|