Türkiye Ekonomisi

Dünya Ekonomisi

Osmanlı Ekonomisi

Finansal Ekonomi

İşletme Ekonomisi

Hizmet Ekonomisi

Kalkınma Ekonomisi

Tarım Ekonomisi

Borsa ve Yatırım

Ekonomi Sözlüğü

Ekonomi Ders Notları

Ekonomi Düşünürleri

Genel Ekonomi Soruları

Özel İstatistik Arşivi

Özel İktisat Konuları

Açık Öğretim İktisat

Ekonomi Kurumları

Kamu Yönetimi

Kamu (Devlet) Maliyesi

Sigortacılık Konuları

Türkiye İktisat Tarihi

Yeraltı Ekonomisi

Kredi Kartı Piyasası

Gelişmekte Olan Ülkeler

Finansal Piyasalar

Kent Ekonomisi

Liberalizm

Forex Piyasaları

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Yolsuzluğun Ekonomik Etkileri 

Yozlaşmanın olumsuz etkilerine geçmeden önce literatürde olumlu etkilerinin olduğunu öne süren görüşlerin bulunduğunu belirtmeliyiz. Bazı yazarlara göre, bir kamu çalışanı ne kadar dürüst olursa olsun bilgisiz ve verimsiz ise kamu hizmetlerine olumsuz etki eder. İşlerin ne şekilde olursa olsun yürümesi, yolsuzluğa bulaşmadan yavaş ve sıkıntılı yürümesinden iyidir. Yozlaşmanın olumlu yanlarından biri, toplumların eksik ve aksak yönlerini ortaya çıkarmasıdır. 

Politik yozlaşmanın olumlu fonksiyonlarının olabileceğini ileri süren görüşlerin geçerliliği tartışılabilir varsayımlara dayanmaktadır. Politik yozlaşmanın bazı çok özel koşullarda olumlu fonksiyonları olduğu iddia edilse bile politik yozlaşmanın kısa ve uzun dönem maliyeti olumlu etkilerinden daha fazla ve tahrip edici olacaktır. Politik yozlaşmanın bedeli çok yüksektir ve özellikle azgelişmiş ülkeler bu bedeli ödeyecek durumda değildirler. 

Yozlaşmanın olumlu etkileri ile kıyaslayacak olursak olumsuz etkileri daha fazladır. Şimdi kısaca politik yozlaşmanın olumsuz etkilerini inceleyip daha sonra ekonomik kalkınmaya ve büyümeye etkisi üzerinde daha ayrıntılı duralım. 

Politik yozlaşma; her şeyden önce ekonomik kaynakların israfı, kamu kaynaklarının kötü dağılımı ve kullanımı demektir. Ekonomide etkinsizliklere neden olan politik yozlaşma bütünüyle bir sosyal maliyettir. Politik yozlaşma yoluyla devletten ekonomik bir transfer elde etmeye çalışan çıkar ve baskı gruplarının faaliyetleri milli ekonomiyi optimumdan saptırır.

Politik yozlaşmanın diğer bir etkisi de gelir dağılımı üzerinde görülmektedir. Çünkü her türlü yolsuzluk, gelir dağılımını olumsuz yönde etkilemektedir. Yolsuzlukların yaygınlaşması, devletin yapmaya çalıştığı gelirin yeniden dağıtılması işlevinin toplumdaki fakir insanlar aleyhine bozulmasına neden olmaktadır. Kamu mal ve hizmetlerinden yararlanmak için, rüşvet verecek maddi gücü olmayan fakirler, söz konusu mal ve hizmetlerden yararlanamazlar. Yolsuzluk faaliyetleri, fakirleri daha da fakir hale getirmektedir. 

Politik yozlaşma bir taraftan kamu harcamalarını arttırırken, diğer taraftan kamu gelirlerinin azalmasına neden olmakta ve böylece kamu açıklarının artmasına yol açmaktadır. Kamu harcamalarındaki hızlı artış sonucu devlet, hem giderek büyüyen denetlenemez bir güç konumuna gelmekte hem de siyasilerin gücünü arttırarak bu gücü kendi kişisel veya örgütsel çıkarları için kullanmalarına yol açmaktadır. Birçok ülkede görülen siyasetteki bu yozlaşma, büyüyen ve gücü artan refah devletiyle ilişkilendirilmektedir.

Tüm bu olumsuzluklar sonucunda ekonomi, yavaş yavaş üretim ekonomisinden faiz ve rant ekonomisine doğru kayacaktır. Dolayısıyla ekonomik kalkınma için bir yere kadar gerekli olan kamu harcamaları, bir noktadan sonra tam aksine olumsuz etkiler doğurmaya başlamaktadır. 

Yolsuzluk ile Yatırımlar ve Büyüme Arasındaki İlişki 

Yolsuzlukların işlevsel olarak ekonomik kalkınmaya ve büyümeye olumlu etkileri olabileceğine ilişkin ilk teorik tartışmalara karşı savunulan görüşlerde son yıllarda bir artış göze çarpmaktadır. Yolsuzluklar, bir yandan kamu yatırımlarını arttırarak, yapısını bozarak ve yine kamu yatırımlarının verimliliğini azaltarak; diğer yandan da özel yatırımları kısarak ekonomiyi olumsuz etkiler. Aynı zamanda bir vergi gibi çalışarak yabancı yatırımcıların da kaçmasına neden olabilir. 

Yolsuzluktan dolayı kamu yatırımlarının maliyeti verilen rüşvet oranında artar; yabancı sermaye ülkeye gelmekte isteksiz hale gelir; yerli sermaye, mal ve hizmet üretimi yerine rantiye konumuna yönelir. Bütün bunların sonucu ekonomik kalkınma ve büyüme yavaşlar. Yatırımlar ile büyüme arasındaki pozitif ilişki nedeniyle, yolsuzluğun yatırımları etkilemesi durumunda bu süreçten büyüme etkilenecektir. Politik yozlaşma, toplam yatırımları, doğrudan yapılan yabancı yatırımların kompozisyonunu ve miktarını, kamu yatırımının büyüklüğünü ve yatırım projelerinin kalitesini değiştirerek yatırımlar üzerinde negatif etkilerde bulunabilmektedir.

Yatırım harcamaları ile büyüme arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler düşük tasarruf düzeylerinden dolayı büyük sıkıntılar çekmektedirler. Bu derece önemli olan yatırım kaleminin yolsuzluk gibi bir faktör tarafından olumsuz etkilenmesi hali hazırda kıt olan kaynakların etkin kullanılamamasından dolayı büyümeyi olumsuz etkileyebilecektir.

Yolsuzluk ekonomik büyümeyi pek çok kanaldan engellemektedir. Örneğin bir rüşvet sonucu gerçekleşen yatırımın ardından rüşvet talep eden bürokratlar söz konusu yatırımın gerçekleşmesinin ardından yatırım ile ilgili hak talep edebilecektir. Böyle bir durumda rüşvet girişimci için ek bir vergi gibi işlev görmektedir. Söz konusu yolsuz faaliyetin gizli kalması koşulu ile rüşvet davranışı uzun vadeli olarak yatırımcı üzerine bir yük olarak binecektir. Bu durum yatırım arzusunu azaltacak ve büyümeyi önemli ölçüde yavaşlatacaktır.

Bir ülkenin yabancı sermayeyi çekebilmesi için, siyasal ve idari açıdan istikrarlı olması gerekmektedir. Yozlaşmanın yoğun olduğu ülkelerin karakteristik özelliği olan, kuralsızlık ve kanunsuzluk yabancı yatırımcıların bu ülkeye gelmesini engellemektedir.

Bazı yazarlara göre, yabancı yatırımcılar, az gelişmiş ülkelerde yozlaşmaların ortaya çıkardığı engeller yüzünden bu ülkelerde yatırım yapmaktan vazgeçmektedir. Çünkü kendi işleriyle ilgili prosedürlerde bile, rüşvet vermek zorunda kalırlar. Ayrıca, kuralsızlık ve kanunsuzluktan güç alarak, keyfi hareket eden siyasiler ve bürokratların   davranışları,   yabancı   yatırımcıların   yatırım   yapması   önündeki engellerdendir.

 

 

Anasayfa - İktisat - Makale - Ekonomi - Borsa - İstatistik - Türkiye Ekonomisi - Ekonomi Sözlüğü - Gizlilik Politikası

Sağlık Bilgileri