Çin'in Dünya Ticaret Örgütü'ne Üyeliğinin Olası Sonuçları 

Dünya Ticaret Örgütü'nün 11.11.2001 tarihinde Katar'ın Doha kentinde yapılan toplantısında Çin'in üyelik başvurusu oylanarak kabul edilmiştir. Çin'in DTÖ'ye kabulünün dünya ticareti açısından önemli etkileri beklenmektedir. DTÖ'ye üyeliği ile birlikte Çin'in ihracatının artacağı tahmin edilen sektörlerin başında tekstil ve konfeksiyon gelmektedir. Çin'in DTÖ'ye üyeliği ile Tekstil ve Konfeksiyon Anlaşmasına bağlı olması, 2005 yılında kotaların kaldırılmasından ve DTÖ üyelerine uygulanan tarifelerden yararlanması, dünya tekstil ve konfeksiyon pazarında daha yoğun bir rekabet yaşanacağı anlamına gelmektedir. Diğer yandan, Çin'in DTÖ'ye Katılım Protokolü uyarınca, 2008 yılı sonuna kadar, Çin 'den tekstil ve konfeksiyon ithalatındaki artışın pazar bozucu bir etkisi olması durumunda, korunma önlemlerine başvurulabilecektir. Bu, Çin'e kota uygulamakta olan bütün ülkeler tarafından başvurulabilecek bir önlemdir. Bu önlemin, 2008 yılı sonuna kadar Çin'i A.B.D. ve AB pazarlarında bir ölçüde kontrol altına alabileceği beklenmektedir. 2005 yılında kotaların kalkması ile Çin'in ABD pazarında %7.5 olan payını 2010 yılında % 15 seviyesine Çıkartabileceği tahmin edilmektedir. Çin kökenli konfeksiyon ürünlerinin büyük bölümü düşük ve orta kaliteli ürünlerden oluşmaktadır. Ancak son dönemde Çin hazır giyim sanayii, özellikle Hong Kong'daki üreticilerin girişim ve faaliyetleri ile yüksek katma değerli ve kaliteli üretime yönelmektedir. Diğer yönden elyaf, iplik ve kumaş gibi sermaye yoğun nitelikteki tekstil ürünlerinde de Çin, eski ve fazla kapasitenin elden çıkarılması ve üretimin modemleştirilmesi yoluyla tekstil sanayiini yeniden yapılandırma sürecine girmiştir. 

DTÖ üyesi ülkeler açısından ele alındığında, Çin'in örgüte girmesi Çin pazarının serbestleşmesi sonucu ortaya çıkacak yeni olanaklar açısından önemlidir. DTÖ üyesi ülkelerin bir çoğunun Çin'e zaten en çok kayrılan ülke prensibini uyguluyor olması, Çin ürünlerinin bu ülke pazarlarına kolay girmesine imkan veriyordu. Sınırlı sayıda ürün grubu için uygulanan kısıtlamalar bulun­maktaydı. Buna karşın Çin kendi pazarını yabancı ürün ve hizmetlere karşı yüksek oranda korumakta olduğundan DTÖ sonrasında beklenen serbestleşmenin Çin tarafından verilen tavizlerden de kaynaklanacağı beklenmektedir. Bunun yanında Çin'in DTÖ üyeliğinden başlıca beklentisi yabancı serınaye girişinde yaşanması beklenen artıştır. Çin'in, DTÖ'ye üye olması ile, uluslararası ticaretle ilgili çeşitli politika değişiklikleri yapması beklenmektedir. Söz konusu değişiklikler; Çin'in tarifelerde önemli indirimler yapması, tarife dışı engelleri kaldırması, hizmet sektörünü yabancılara açması, fikri mülkiyet haklarının korunması konusunda DTÖ kurallarına uyması ve tarım ürünleri ticaretinde engellerin kaldırması yönündedir (Eglin, M., 1997). DTÖ'ye üyeliğin, Çin' in dış ekonomik ilişkilerine istikrar kazandırması, daha hızlı bir ekonomik reform sağlaması ve ekonomik büyümeyi artırması beklenmektedir. Bunun yanında, Çinli üreticiler liberalleşen iç pazarda yabancı firmaların rekabetiyle de karşı karşıya kalacaklardır.  

DTÖ'ne üyeliği ile birlikte iç pazarın rekabete açılması, verimsiz devlet işletmelerinin reforma tabi tutulmasına ve işsizlik oranının artmasına neden olabilecektir. 2004 yılında işgücü piyasasında yaşanması beklenen daralmanın kentlerde 20 milyon kişinin işsiz kalmasına yol açacağı beklenmektedir. Kısa ve orta vadede en fazla tarım kesiminde çalışan işgücünün zarar görmesi beklenmektedir. Bunun yanında, geleneksel olarak koruduğu sektörlerin (kimya, otomobil ve finans sek­törü) dış rekabete açılmasının kısa dönemde üretimi azaltıcı. işsizliği arttırıcı etkileri de beklen­mektedir. Uzun dönemde ise üretimde verimliliğin ve doğrudan yabancı yatırımların artması ile bu olumsuzlukların kalkması umulmaktadır. (Pulat, 2002: 23-35). Serbest ticaretle birlikte bazı Latin Amerika ve Afrika ülkeleri Çin'in artan orandaki tarımsal hammadde ihracatından yararlanacaktır. Emek yoğun ürünlerde Çin'in başlıca rakipleri ise Asya'nın yeni endüstrileşen ekonomileri, AS EAN ve Latin Amerika'nın bazı ülkelerinden oluşmaktadır