EKONOMİ KONU ANLATIMI -
İktisat Bölümüne
Alternatif Kısa Açıklamalar ve Konu Anlatımları
ÜNİTE 1 -
ÜNİTE 2 -
ÜNİTE 3 - ÜNİTE 4 -
ÜNİTE 5 -
ÜNİTE 6 - ÜNİTE 7 -
ÜNİTE 8 -
ÜNİTE 9
Devletin
fiyatlara müdahalesini ve denge oluşumlarına etkisi, Devletin 3
politikası vardır
1) FİYAT
KONTROLLERİ , 2) MİKTAR KONTROLLERİ , 3) VERGİ
UYGULAMALARI
1) Fiyat
Kontrolleri:
Devletin
yasa yada düzenlemelerde (yönetmelik tebliğ gibi) belirli bir
mal yada hizmetin fiyatını tespit etmesi veya sınırlama
getirmesidir.
Fiyat
Müdahalesi Yöntemleri
A) Taban ve
Tavan Fiyat Uygulamaları
TABAN FİYAT:Devletin
mal ve hizmet arz edenleri korumak için piyasada işlem görülecek
asgari fiyatları belirlemesidir.asgari ücret.
TAVAN FİYAT:
Devletin tüketiciyi korumak için piyasada işlem görülecek en
yüksek fiyatı belirlemesidir.Tavan fiyat uygulaması sonucu
ortaya çıkan sorunlar:
a)
Tayınlama:Tavan
fiyat uygulaması ile ortaya çıkan kıtlık tayınlama sorununu
ortaya çıkarır.Paylaşım sorunun piyasa mekanizmasının devreden
çıkararak idari kararla çözümlenmesidir.karne uygulaması
b)
Karaborsa:Tavan
fiyat uygulaması sonucu ortaya çıkan kıtlık ortaya çıkaracaktır.
c) Satılan
malın kalitesinin düşmesi
2) Miktar
Kontrolleri:
Devletin
piyasada oluşan denge fiyat ve miktarını değiştirmek için
kullandığı diğer bir yöntem kotadır.
Kota:Uluslar
arası ticarette ve üretimde uygulanan miktar sınırlamalarıdır.
a) Üretim
kotası:arz
edilen mal ve hizmet miktarını sınırlayarak,rekabet koşullarında
oluşmuş piyasa fiyatını üreticilerin lehine arttırmaya yönelik
devlet politikasıdır.
b) İthalat
kotası:belli
bir dönem boyunca ithal edilecek ürün ve değeri üzerine bir
tavan koyulmasıdır.burada amaç ulusal endüstrileri korumak ve
ödemeler dengesindeki açıkları azaltmaktır.
3) Vergi
Uygulamaları
a) Spesifik vergiler:Belirli
bir maddi ölçü üzerinden alınan vergilerdir.motorlu taşıtlar
vergisi gibi
b) Ad
valorem vergiler:Belirli
bir parasal değerin yüzdesi şeklinde alınan vergilerdir.gelir
vergisi,kurumlar vergisi gibi.
Vergi
yansıması:Vergiyi
ödeyen mükellefin bunun bir kısmını veya tamamını fiyat
mekanizması aracılığı ile diğer kişilere aktarmasıdır.
-Talep
esnekliği ve arz esnekliğinin birbirine eşit olması durumunda
vergi yansıması :vergi yükü tüketici ve üretici arasında eşit
paylaşılır.
-Talep
esnekliğinin arz esnekliğinden küçük olması durumunda vergi
yansıması : verginin daha büyük bir bölümünü tüketici öder.
-Talep
esnekliğinin 0 olması durumunda vergi yansıması:verginin
tamamını tüketici öder.
-Talep
esnekliğinin sonsuz olması durumunda vergi yansıması:verginin
tamamını üretici öder.
-Arz
esnekliğinin sosuz olması durumunda vergi yansıması:verginin
tümünü tüketici öder.
B) Tüketici
ve Üretici Rantı:
Serbest bir
piyasada arz ve talep dengesini alıcı ve satıcıların elde
ettikleri toplam faydayı maksimize eder.
Toplam Rant: Bir
malın alıcılar açısından toplam değeri ile bu malları üreten
üreticilerin toplam maliyetleri arasındaki farktır.
1) Tüketici
Rantı:tüketicinin
bir mal için ödemeye hazır olduğu fiyat ile gerçekte ödediği
fiyat arasındaki farktır.Yani talep eğrisinin altında ve denge
fiyatı üzerindeki alan tüketici rantıdır.
2)Üretici
Rantı:Üreticinin
ürettiği malı satmaya razı olduğu fiyat ile satış yaptığı fiyat
arasıdaki fiyat farktır.Yani arz eğrisi üstünde ve denge
fiyatının altındaki alan üretici rantıdır
