EKONOMİ KONU ANLATIMI - İktisat Bölümüne Alternatif Kısa Açıklamalar ve Konu Anlatımları

ÜNİTE 1 - ÜNİTE 2 - ÜNİTE 3 - ÜNİTE 4 - ÜNİTE 5 - ÜNİTE 6 - ÜNİTE 7 - ÜNİTE 8 - ÜNİTE 9

A) TAM REKABET PİYASASI

Hiçbir firmanın sattığı ürünün fiyatı üzerinde tek başına kontrol gücünün olmadığı bir piyasadır.

Özellikleri

1-piyasada çok sayıda alıcı ve satıcı vardır
2-her firma homojen bir ürün üretir ve satar
3-alıcı ve satıcılar tam bilgiye sahiptir
4-firmalar kolaylıkla piyasaya girip çıkarlar

KISA DÖNEMDE KAR MAKSİMİZASYONU

1-Toplam Gelir - Toplam Maliyet Yaklaşımı

Firmanın toplam maliyeti ile toplam geliri arasındaki farka toplam kar adı verilir. Ekonomik kar söz konusudur.

TP= TR –TC / toplam kar = toplam gelir- toplam maliyet TR > TC ise ; firma ekonomik kar elde eder TR < TC ise ; firma zarar eder TR = TC ise ; firma başa baş noktasındadır

2-Marjinal Maliyet - Marjinal Gelir Yaklaşımı
 
MR > MC ise ; firmanın üretimi artırması gerekir.MR< MC ise ; firmanın üretimi azaltması gerekir.      
MR= MC ise ; firma kısa dönemde karının maksimum yapan üretimi belirler .bu üretim düzeyinde MC eğrisi artan bir seyir izlemektedir.

3-Fiyat Maliyeti

P > ATC ise ; firma normal üstü kar elde etmiştir.P < ATC ise ; firma zarar eder.P = ATC ise ; firma sadece normal kar elde etmiştir.

1- MONOPOL (TEKEL ) PİYASASI
2- TEKELCİ REKABET PİYASASI
3- OLİGOPOL PİYASASI

A)-MONOPOL (TEKEL) PİYASASI: Bir endüstride tek firmanın bulunduğu bir piyasa türüdür.

a) Yasal Tekeller: Devlet tarafından verilen imtiyazlarla belirli bir ürünün veya hizmetin üretilmesi işlemlerinin bir firmaya verilmesi diğerlerini ise engellemesidir.

b) Patent ve Lisanslar: Patentler belli bir süre verilir ve bu dönemde başka firmalar pazara giremez.Bazı piyasalarda devlet tarafından verilen lisanlarda başka firmaları engeller.

c) Doğal Tekeller: Faaliyetin tek bir firmanın elinde olabileceği ölçek ekonomilerine sahip olması tekeli. Üretimi çok büyük sermaye gerektirir. Su , doğalgaz

d) Hammadde ve Kaynaklarına Sahip Olma: Piyasaya girebilmek için gerekli olan bir kaynağı, tekelci firma tamamen sahiptir. Eti bank Alüminyum kaynaklarına sahip

FİYAT FARKLILAŞMASININ TÜRLERİ 

1-Birimler Arasında Fiyat Farklılaştırma: Tekelcinin her ürettiği her birim malı ayrı ayrı  mümkün olan en yüksek fiyattan almak isteyene satmasıdır. TAM FİYAT FARKLILAŞTIRMASI da denir .

2-Miktar Arasında Fiyat Farklılaştırma : Tekelcinin belirli bir miktar için tek fiyat daha sonraki ek miktarlar için daha yüksek fiyatlar belirlemesidir. 2.DERECE FİYAT FARKLILAŞTIRILMASI da denir.

3-Alıcılar Arasında Fiyat Farklılaştırma: Tekelcinin farklı piyasalarda farklı farklı fiyat uygulaması veya aynı alıcı grubu içinde tüketicileri farklı bölümlere ayırıp ta farklı fiyatlar uygulamasıdır.

TEKEL İLE TAM REKABET PİYASASININ FARKLILAŞTIRILMASI

Her iki piyasada da denge MC= MR düzeyinde oluşmasına rağmen ,tekelci için denge noktasında fiyat; marjinal gelirden ve marjinal maliyetten büyüktür.(P>MR, P >MC ) Uzun dönemde tam rekabette ekonomik kar yoktur. Tekelde ise ; vardır. Tam rekabette fiyat düşük , üretim yüksek iken tekelde fiyat daha pahalı, üretim azdır. 

B) TEKELCİ REKABET PİYASASI

Birbirinden bağımsız olarak hareket eden çok sayıda firmanın,farklı ürünleri sattığı piyasadır.

1-Birbirinden bağımsız hareket ede çok sayıda alıcı ve satıcı vardır
2-farklı satıcıların ürünleri farklılaştırılmıştır.gerçek yada görünüşte olabilir.
3-piyasaya giriş ve çıkış nispeten serbesttir.

Tekelci Rekabet Piyasasında Kısa Dönem Dengesi: Tekelci rekabetçi firma marjinal gelirin(MR),marjinal maliyete(MC) eşit olduğu düzeyde karını maksimize eder.

Tekelci Rekabet Piyasasında Uzun Dönem Dengesi: Piyasaya giriş çıkışlar serbest olduğu için,yeni firmalar  piyasaya girerler.Bu durum piyasa arzını arttırır.sonuçta fiyatlar ortalama  maliyete eşit oluncaya kadar düşer ve fiyat artar,maliyete eşit olur.ekonomik kar söz konusu olmaz. 

3- OLİGOPOL PİYASA

Birbiriyle rekabet eden az sayıda büyük firmanın her birinin üretimdeki değişmelerin piyasa fiyatını etkileyecek durumda olduğu piyasadır.

1-Az sayıda satıcı ve çok sayıda alıcı vardır.
2-Firmaların homojen veya farklılaştırılmış ürünler satmaları.
3-piyasaya girişi kısıtlayan önemli engellerin bulunması.

Saf Oligopol: Homojen ürünlere sahip olan

Farklılaştırılmış Oligopol: Homojen olmayan ürünlere sahip olan oligapol türdür.